Claudius
Romersk kejser, 41 - 54 evt.
Claudius' fulde navn var Tiberius Claudius Nero Germanicus (efter tronbestigelsen i 41 Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus); hans far var Nero Claudius Drusus, kejser Tiberius' bror; hans mor var Antonia, datter af triumviren Antonius. Han var født i 10 fvt.
Claudius var handicappet, han stammede og var halt, og man regnede ham ikke i kejserfamilien. Det gav ham en roligere opvækst end de fleste andre i den plagede familie; Claudius blev historiker og skrev flere lærde, historiske værker, bl. a. om etruskerne. Et værk om tiden fra Caesars mord blev skrinlagt som for problematisk for familien; en beskrivelse af kejser Augustus i 41 bøger b lev derimod gjort færdigt.
Det var først ved Caligulas tronbestigelse, at Claudius fik en offentlig rolle at spille. Men den var ikke reel, og hans økonomiske forhold, der var beskedne, bedredes ikke.
Efter mordet på Caligula, der ikke havde udpeget en efterfølger, blev han opdaget af prætorianergarden bag et forhæng i paladset og udpeget til kejser af dem; senatet ønskede republikken genindført.
Især i begyndelsen af sin regeringstid satte Claudius tingene på rette spor igen. Senatet blev behandlet med respekt; men Claudius havde ringe tillid til senatorer og betjente sig som den første kejser i vid udstrækning af sin egne frigivne slaver som embedsmænd (de var helt afhængige af kejseren og derfor mere pålidelige). Claudius tog også notits af, at romaniseringen i visse provinser tog til og førte en liberal politik med hensyn til tildelingen af romersk borgerret, bl. a. fik nogle galliske høvdinge plads i senatet. Dette vakte dog megen modvilje hos de standsbevidste, traditionelle senatorer.
Udenrigspolitisk føjede Claudius Brittannien til romerriget foruden nogle andre områder, der allerede var under romersk kontrol.
På sine gamle dage synes Claudius i stigende omfang at have været afhængig af sine nærmeste for at kontrollere forholdene. Hans tredje kone, Messalina, måtte tage sit liv efter et (sikkert politisk motiveret) forsøg i 48 på at gifte sig med en vis Gajus Silius; hans fjerde kone, Agrippina den yngre (hans niece), fik sin søn, Nero, adopteret som 'støtte' for Claudius' endnu meget unge søn med Messalina, Brittannicus.
Ved Claudius' død blev Nero kejser, og Nero's personlige lærer, filosoffen Seneca, skrev et smædeskrift, 'Apocolocynthosis', en parodi på en guddommeliggørelse ('Apotheosis'), om Claudius, der udstiller alle hans svagheder.
Ikke desto mindre fik Claudius som den første efter Augustus en 'apotheosis' efter sin død; man har været nogenlunde tilfreds med ham. Guddommeliggørelsen er fremstillet på en cameo i 'Cabinet des Médailles' i Paris (billedet). Tacitus' dom er dog hård, og andre antikke forfattere taler i almindelighed heller ikke pænt om ham.
I moderne tid har der været en tilbøjelighed til positiv vurdering både blandt forskere og skønlitterære forfattere som Robert Graves, hvis bog 'Jeg, Claudius', en fingeret selvbiografi af Claudius, har haft stor succes - også som TV-serie.
De vigtigste kilder er Tacitus, Annales 11 - 12 (de første år af Claudius' regering, bog 7 - 10, er tabt), Sueton, der har skrevet en biografi om ham, og Cassius Dio (bog 59 - 60).
|