Denne side kan kun vises korrekt, hvis du er online, og siden læses ned fra sin moderside
Terra Salassorum - Val d'AostaI det fjerne, nordvestlige hjørne af Po-sletten begynder Aosta-dalen, en lang, smal dal, der fører op til de højeste bjerge i Europa - Mont Blanc på 4807 meter og Monte Rosa på 4637 meter. Midt i dalen ligger byen Aosta, der har givet dalen navn.
Dalen har til alle tider været meget vanskelig at kontrollere for de mange, der har forsøgt at få overherredømmet over dens beboere. Befolkningen i Aosta-dalen har i dag en særstilling i den italienske republik; og går man tilbage gennem tiden, har det næsten altid været sådan, at dalen har haft udstrakt selvstyre. Greverne af Savoien, de senere konger af Italien, fik området som grevskab af kejser Konrad i 1032; i 1238 blev denne tildeling helt officiel, og området 'opgraderet' til hertugdømme. Men allerede i 1191 måtte grev Tommaso af Savoien indrømme dalen noget nær selvstændighed for overhovedet at kunne styre den. Heller ikke romerne fandt det nemt at have med Aosta-dalen at gøre. Po-sletten fik de ret hurtigt og ret let styr på, men den keltiske stamme Salasserne, hvis område strakte sig fra Aosta-dalen ned på sletten, gav dem betydelige vanskeligheder. I 100 fvt. grundlagde de byen Eporedia, nuv. Ivrea, i dalens munding så at sige for at sætte en prop i; men det hjalp vist ikke meget. I hvert fald gav salasserne stadig store problemer på kejser Augustus' tid; længe efter, at hans adoptivfar Gajus Julius Caesar i 50'erne fvt. havde erobret hele det store galliske hovedland ovre på den anden side af bjergene.
Det er derfor først med Augustus' erobring, at vi i bare ringeste detalje kender til dalens historie. Og selv under disse omstændigheder er kilderne ganske, ganske få. Der er faktisk langt flere arkæologiske end litterære kilder.
De to fyldigste litterære kilder, vi har, er en passage fra fjerde bog af Strabon, der levede fra 64 fvt. til ca. 25 evt. og skrev en stor geografisk beskrivelse af hele den dengang kendte verden, og i en anden passage fra bog 53 af Cassius Dio, en historiker fra omkring 200 evt.
Når man kommer fra dalens begyndelse, kan man flere steder følge den vej, Augustus lod bygge.
Under udgravningerne af dette sted fandt man i 1924 en lille buste (25 cm.) af sølv, der forestiller guden 'Zeus Dolichenus', en gud, der har sin hovedkult i det nære østen, men som mange romerske soldater tilsluttede sig, og som derfor findes rundt om i det romerske rige. Ud fra bustens stil har man dateret den til ca. 200 evt. Der er altså tale om et vidnesbyrd om de romerske soldaters religion på det tidspunkt, da den kristne kirke så ellers småt fik virkelig fat i befolkningen. Busten minder noget om den samtidige sølvskat fra Marengo nede på Posletten, som nu ligger på antik-museet i Torino. Nede i Augusta Praetoria vandt imidlertid kristendommen frem; og i midten af 300-tallet er, som bekendt, den romerske verden officielt gjort kristen. Ligeså bekendt er det vel, at fra begyndelsen af 400-tallet strømmer germanske stammer - burgundere, vandaler, longobarder, gotere - over bjergene ned på Po-sletten, der i senantik tid ikke kun var et landbrugsområde, men faktisk i Milano havde et både politisk og kulturelt centrum. Men fra denne tid er kilderne til dalens historie endnu færre.
|
Sidst revideret 30. 12. 2009