Kerkyra (nu Korfu) er ca. 60 km. lang fra nord til syd. Før grækernes komme midt i 700-tallet fvt. var øen beboet af folk, der kulturelt synes at stå kulturen i Italien nær, men med grundlæggelsen af en koloni fra den store græske by Korinth fik øen pludselig en plads i grækernes verdensbillede. Senere tider identificerede den med fæakernes ø Scherie, som skildres i Homers Odysse.
Ret beset burde Kerkyra have stået på god fod med Korinth, en af de vigtigste byer på Peloponnes, men det var ikke altid tilfældet. De to byer grundlagde enkelte andre kolonier sammen, men ellers var de ofte i strid med hinanden. Faktisk holdt Kerkyra sig ude af græsk politik i det hele taget i lang tid og deltog f. eks. ikke i kampen mod perserne. I tiden omkring den peloponnesiske krig, hvor ingen græsk bystat kunne holde sig ude, sluttede Kerkyra sig til Athen; men det skete ikke uden blodige kampe imellem borgerne, skildret af Thukydid i 3. bog, kap. 70 - 83.
Øens senere historie er ikke nær så bloddryppende, men på grund af sin placering midt på sejlruten fra Italien til Grækenland var øen strategisk vigtig og blev ofte vidne til krigshandlinger, f. eks. i 229 fvt., hvor øen blev befriet for illyriske sørøvere af romerne; disse beholdt en flådestation på øen længe efter.
I vore dage er øen et kendt turiststed, og der findes på øen et udmærket museum, der bl. a. besidder en berømt gavlfigur, en Gorgon (se nedenfor), fra øens tempel til Artemis, og et byzantinsk museum på det gamle fort fra middelalderen - for byen var naturligvis også vigtig på den tid. Se også det græske kulturministeriums hjemmeside om øens 'Kerameikos'.
Templet for Artemis er fra ca. 600 fvt. og er altså et af de ældste templer, som vi kender mere end bare de ydre rammer af. Templet var stort, knap 50 meter langt og ca. 17 meter bredt; med det 'kanoniske' antal søjler - 8 på den korte, 17 på den lange side. 'Cella' (den indre bygning bag søjlerne) er usædvanligt lille i forhold til søjlerækken; der er god plads til at spadsere indenfor. Som normalt ligger templet øst-vest; med indgangen mod øst.
Men det virkelig specielle ved templet er det faktum, at der er bevaret store dele af de vestlige gavlskulpturer. Gavlen er 17 meter lang og 3,18 meter hø (på det højeste sted). Figurerne er sat symmetrisk omkring en Gorgo-figur i løb fra venstre mod højre; håret er stiliseret som normalt i tidlige arkaiske skulpturer, men der er også slanger i det, ligesom hun har slanger omkring livet. Man skulle tro, at det, der fremstilledes på gavlen, var myten om, hvordan Perseus huggede hovedet af hende; men mandsfiguren til højre for hende kunne lige så godt være hendes søn Khrysaor ('Guldsværd'), der skulle være opstået af hendes blod, da Perseus dræbte hende, sammen med den vingede hest Pegasus, der netop ses til venstre for hende - man ser ganske vist kun hestens bagben og noget af vingerne foran kattedyret til venstre, men der er ingen tvivl om, at hesten er der. Tidlige fremstillinger af myten tager sig ikke af, om det, der vises, overhovedet kan have eksisteret samtidig - måske er det det, vi ser et eksempel på her.
På begge sider af Gorgo ses et panteragtigt kattedyr. Panterens pletter er tilsyneladende lavet med en slags passer; i hvert fald er de meget cirkulære og med en markeret plet i midten. Sammen med Gorgo fylder kattedyrene langt størstedelen af gavlfeltet ud; en form for fråds, som senere gavlfelter (på f. eks. Aigina) ikke hengiver sig til.
Længere ude mod hjørnerne, hvor pladsen er ved at være trang, finder man to små grupper, der ikke er helt lette at tyde heller. Til højre er Zeus ved at ramme nogen med sit lyn - det er klart nok - men ikke helt, hvem det er, han angriber. Det antages ofte, at det er en gigant, og at kampen derfor er Gigantomakhien, de olympiske guders opgør med en gruppe monstre, Jorden (Gaia) havde frembragt for at hævne sig over gudernes misbrug; men der er mange andre muligheder.
Personen, der sidder ned til venstre, er vanskeligere - det er ikke engang helt sikkert, at der er tale om en kvinde (men det antager vi lige). Kvinden hæver sin venstre hånd for at afværge et angreb fra en person, der stormer fremad med spyd i hånden. Man siger ofte, angriberen er Poseidon, men han burde vel have angrebet med en trefork; en anden mulighed er Athene, der som regel angriber med spyd. Hvem den siddende er, er næsten umuligt at sige; hun sidder foran noget, der ligner en mur, måske en bymur, men det hjælper ikke meget.
|