GRÆSK LITTERATUR
'HOMER' * |
'levede' ca. 750 - 700 fvt. i Lilleasien (måske på øen Khios), og 'skrev'
- ILIADEN om nogle episoder under belejringen af Troja, og
- ODYSSEEN om helten Odysseus' hjemrejse derfra.
* Der er sat gåseøjne de tre steder, fordi digtene er 'mundtlig digtning', og de derfor er 'forfattede' af flere. Nedskrevne er digtene måske så sent som i sjette århundrede fvt.
|
|
|
ARKAISK TID
|
HESIOD |
fra Askra i Boiotien, levede omkring 700 fvt., og skrev
- THEOGONIEN om, hvordan Zeus fik magten i verden, og
- VÆRKER OG DAGE om, hvordan man bør være en god landmand (men ikke meget om, hvordan jorden skal dyrkes)
|
SAPFO |
fra Lesbos, en ø ved Lilleasiens kyst, levede omkring 600 fvt.,og skrev
- LYRISKE DIGTE om bl. a. sin kærlighed til andre kvinder.
- Udvalg af digte (tekst, oversættelse og gloseliste)
|
ALKAIOS |
fra Lesbos, samtidig med Sapfo, skrev
- LYRISKE DIGTE om bl. a. sit had til tyrannen Pittakos.
|
SOLON |
fra Athen, levede ca. 640 - ca. 560 fvt. og skrev
- ELEGISKE DIGTE med betragtninger over verden og
- JAMBISKE DIGTE, der ofte havde politisk indhold
|
THEOGNIS |
fra Megara vest for Athen, levede i midten af 500-tallet fvt. og skrev (nogle digte under hans navn er dog ganske givet ikke af ham!)
- ELEGISKE DIGTE om bl. a. sin kærlighed til den unge mand Kyrnos og sin vrede over samfundsudviklingen.
|
PINDAR |
fra Theben, levede ca. 520 - ca. 445 fvt., og skrev
- LYRISKE KORSANGE, hvor han hylder (især) sejrherrer fra de store græske sportslege.
|
FILOSOFFER |
navnlig Thales, Heraklit, Pythagoras, Parmenides,Empedokles og Demokrit - levede for nogles vedkommende først i klassisk tid. Deres værker er for det meste tabt på nær nogle små fragmenter.
|
|
|
KLASSISK TID
TRAGIKERNE
|
AISKHYLOS |
fra Athen, levede ca. 525 - 456 fvt. og skrev bl. a.
- AGAMEMNON om mordet på Agamemnon ved hjemkomsten fra Troja,
- PERSERNE om den græske sejr over perserne i 480 fvt.
- Under Aiskhylos' navn findes endelig tragedien
- PROMETHEUS (som dog næppe er af Aiskhylos) om Zeus' straf over Prometheus.
|
SOFOKLES |
fra Athen, levede ca. 495 - 406/5 fvt., og skrev bl. a.
- AIAS om helten Aias' sørgelige afsind og selvmord efter striden om Achilleus' våben
- KVINDERNE I TRAKHIS om Herakles' kone Deianeiras skyld i Herakles' død - og hans død.
- KONG ØDIPUS om kong Ødipus af Theben, der havde dræbt sin far og var blevet gift med sin mor,
- ANTIGONE om Ødipus' datter, der ville, men ikke måtte, begrave sin bror, der havde ført krig mod sit eget land, og
- ELEKTRA om Agamemnons datter og hendes hævn over Agamemnons mordere.
- FILOKTET om Filoktet, hvis bue var nødvendig for Trojas fald.
- ØDIPUS I KOLONOS om, hvad der skete, da Ødipus døde,
|
EURIPIDES |
fra Athen, levede 485/480 - 406 fvt. og skrev bl. a.
- MEDEA om Medea, der tog hævn over sin mand Jason for sveget ægteskab ved at dræbe deres fælles børn,
- HIPPOLYTOS om Hippolytos, der måtte dø, fordi han hånede Afrodite,
- ELEKTRA om det samme som Sofokles' Elektra,
- KVINDERNE FRA TROJA om hændelserne straks efter den trojanske krigs slutning,
- BAKKHANTINDERNE om, hvad der skete, da Dionysos kom til Grækenland, og
- IFIGENIA I AULIS om Ifigenia, som Agamemnon måtte ofre til Artemis som sonoffer for at få god vind til Troja.
- HELENA om, hvordan Menelaos efter krigen ved Troja finder den virkelige Helena i Ægypten
|
| |
KOMIKEREN
|
ARISTO- FANES |
fra Athen, levede ca. 445 - ca. 385 fvt. og skrev bl. a.
- RIDDERNE (Kavaleriet) mod demagogen Kleon,
- SKYERNE om Sokrates,
- LYSISTRATE om nogle kvinders forsøg på at stoppe krigen,og
- FRØERNE om digtnings og især tragediers betydning i samfundet.
- RIGDOMMEN om, hvordan Rigdommen blev seende ...
|
| |
HISTORIKERNE
|
HERODOT |
fra Halikarnassos (i Lilleasien), levede ca. 485 - ca. 425 fvt., og skrev
- HISTORIERNE om grækernes kamp mod perserne og dens forudsætninger.
|
THUKYDID |
fra Athen, levede ca. 455 - ca. 400 fvt., og skrev
- HISTORIEN OM DEN PELOPONNESISKE KRIG om krigen mellem Athen og Sparta 431 - 404 fvt.
|
XENOPHON | fra Athen, født ca. 430, skrev- GRÆSK HISTORIE om tiden fra ca. 408 - 362 fvt.
- ANABASIS om de 5000 lejesoldaters tog ind i Persien under ledelse af bl. a. Xenophon selv,
- KYROPÆDIEN, en slags roman om den persiske kong Kyros' opdragelse, og
- ERINDRINGER OM SOKRATES, som Xenophon havde kendt personligt.
- SYMPOSION, en samtale mellem Sokrates og nogle andre
|
| |
TALERNE
|
LYSIAS |
fra Athen (men ikke athensk borger), levede ca. 445 - ca. 375 fvt., og skrev taler,især retstaler, bl. a.
- MOD ERATOSTHENES om drabet på en ægteskabsbryder, og
- MOD ERATOSTHENES (en anden) om dennes delagtighed i de 30 tyranners rædselsregimente
|
AISKHINES |
athensk politiker, levede ca. 397 - 322 fvt.; bevarede taler:
- MOD TIMARCHOS (1), en anklage mod en, der havde anklaget Aiskhines,
- OM FORHANDLINGERNE MED FILIP (2), en forsvarstale (mod Demosthenes (19)) for, hvad han havde gjort som en af ti forhandlere hos Filip af Makedonien i 346 fvt., og
- OM IKKE AT GIVE DEMOSTHENES EN KRANS (3), en hædersbevisning, folket i Athen havde tildelt denne for hans tjeneste i kampen mod Filip i 338 fvt., og som Aiskhines ikke mente var berettiget.
|
DEMO- STHENES |
fra Athen, levede 384 - 322 fvt., og skrev taler, bl. a.
- DE FILIPPISKE TALER (1-10) imod kong Filip af Makedonien, og
- KRANSTALEN (18), hvori han forsvarer den politik, han har ført, mod Aiskhines (3).
- OM FORHANDLINGERNE MED FILIP (19), en anklagetale mod Aiskhines (se ovenfor).
- TALEN FOR KRANSEN FOR SKIBSKOMMANDOEN (51)
|
| |
FILOSOFFERNE
|
SOFISTERNE |
var en løs gruppe af intellektuelle, der påtog sig forskellige former for undervisning på Sokrates' tid. Særlige navne er:
- Protagoras og
- Gorgias
|
PLATON |
fra Athen, levede 427 - 348 fvt., og skrev filosofiske 'dialoger' (dvs. samtaler, som han lader Sokrates have med forskellige personer), bl. a.
- FORSVARSTALEN (APOLOGIEN), Platons version af Sokrates' tale, da han blev anklaget i 399,
- SYMPOSION, hvor man diskuterer 'eros' ('kærlighed' - i mange betydninger af ordet),
- FAIDROS om 'eros' og retorik,
- LYSIS om venskab,
- FAIDON, hvor man diskuterer døden,
- MENON, om personlig kvalitet
- PROTAGORAS, som handler om muligheden af at opdrage folk til gode borgere,
- GORGIAS, som handler om selvtilfredsstillelse og retfærdighed, og
- STATEN, hvor man også diskuterer retfærdighed, men faktisk kommer rundt om hele Platons filosofi.
|
ARISTO- TELES |
fra Stageira i Nordgrækenland, levede 384 - 322 fvt., og skrev bl. a.
- METAFYSIKKEN om grundlæggende problemer om tings 'værentil',
- DEN NIKOMAKHÆISKE ETIK om, hvad vi bør gøre og være,
- OM SJÆLEN om, hvad det vil sige at være i live og kunnetænke,
- POETIKKEN og RETORIKKEN, hvor han udvikler et forsvar for digtning og en mere almen kommunikationsteori, og
- LOGIK (flere forskellige værker) - Aristoteles opfandt den formelle logik.
|
|
|
HELLENISTISK TID
|
MENANDER |
komedieforfatter, 342 - ca. 290 fvt.
- Dyskolos
- Samia
- Epitrepontes
|
KALLIMAKHOS |
digter og filolog, fra Kyrene i Nordafrika, 1. halvdel af 200-tallet fvt.
- Aitia
- Jamber
- Hekale
- Epigrammer
- Pinakes
|
APOLLONIOS RHODIOS |
digter og bibliotekar, fra Alexandria i Ægypten, 1. halvdel af 200-tallet fvt.
- Argonautika
|
THEOKRIT |
digter, fra Syrakus på Sicilien, 1. halvdel af 200-tallet fvt. - skrev kun ganske korte digte, af typerne
- bukoliske digte (hyrdedigte)
- mytologiske digte
- digte med situationsbilleder fra hverdagen
|
POLYB |
historiker, fra Megalopolis på Peloponnes, ca. 200 - 120 fvt., hovedemne: Roms vej til verdensmagten
- Historien om Roms vej til verdensmagten
|
DIODOR fra Sicilien |
historiker, fra Agyrrion på Sicilien, ca. 100 - 20 fvt.
- Om opdagelsen af oraklet i Delfi
- Om Theseus (pdf) (omslag)
|
|
|
ROMERSK TID
|
STRABON |
geograf, fra Amaseia ved Sortehavet, ca. 63 fvt. - 23 evt.
- Om Alperne
- Om Germanien
- Om Knossos
|
BABRIOS |
fabeldigter, ca. 100 evt.
- Tekstudvalg
|
PLUTARK |
fra Khaironeia i Bøotien, ca. 50 - 125 evt., filosof og biograf. Stort forfatterskab, f. eks.
- Biografier om grækere
- Solon (pdf)
- Themistokles (pdf)
- Aristeides (pdf)
- Kimon (pdf)
Perikles (pdf)
- Biografier om romere
- Antonius-biografi
- Brutus-biografi
- Cicero-biografi
- Cæsar-biografi
- Filosofiske værker
- Om oraklernes ophør
|
APPIAN |
fra Alexandria i Ægypten, levede fra før 100 evt. - ca. 160 evt., skrev en romersk historie i 24 bøger, inddelt efter erobrede områder (kun delvis bevarede) plus 5 bøger om de romerske borgerkrige (alle bevarede):
- Borgerkrigene, 1. bog (oversat af K. Hude, 1919) [pdf]
- Borgerkrigene, 2. bog (106-154): mordet på Cæsar [html]
- Borgerkrigene, 3. bog: fra Cæsars til Ciceros død [html]
- Borgerkrigene, 4. bog: det andet triumvirat og proskriptionerne [html]
|
PAUSANIAS |
levede i 2. årh. evt., skrev en guide til Grækenland. Et eksempel:
- Trofonios-oraklet i Lebadeia i Bøotien
|
LUKIAN |
fra Samosata i Syrien, levede fra ca. 120 evt. - efter 180 evt., skrev ret forskellige tekster, men mest berømt er han for sine 'dialoger'.
- Menippos' rejse til Underverdenen
- Gudedialog: Paris' dom
|
CASSIUS DIO |
fra Nikaia i Bithynien, ca. 164 - efter 229, romersk senator og soldat, og ellers forfatter af en Roms historie i 80 bøger, hvoraf mange er bevaret.
- 44. bog (uddrag): mordet på Cæsar
- 45. bog (uddrag): Octavian kommer til Rom
- 46. bog (uddrag): det 2. triumvirat indgås
- 47. bog (uddrag): proskriptionerne
- 53. bog (komplet): principatets forfatning
- 54. bog (uddrag): årene 22 - 18 fvt.
- 56. bog (uddrag): Varus' nederlag
|
FLAVIUS PHILOSTRATOS |
fra Lemnos, ca. 170 - 245
- Biografier af sofister
- Biografi af Apollonios fra Tyana
- Billedbeskrivelser
- Gymnastik-bogen
- Om helte
|
|
|
|
|